Türk İslam Tarihi
Türk-İslam Devletlerinde Devlet Yönetimi
Türk-İslam devletlerinde, İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen şeylerden bazıları yine görülmeye devam etmiştir.
Memlükler hariç, Türk-İslam devletlerinde hükümdarın yönetme yetkisini Tanrı’dan aldığına inanılan “kut inancı” devam etmektedir.
Şehzadeler, yönetim tecrübesi kazanmak için taşrada “Melik” unvanıyla görevlendirilir ve rehberlik için “Atabey” atanır.
Devlet Yönetimi ve Hâkimiyet Sembolleri
Terim | Anlamı |
---|---|
Örgin | Taht |
Hutbe | Hutbe okutmak |
Çetr | Çadır, şemsiye |
Tuğ | Sancak |
Para | Para basmak |
Otağ | Çadır |
Nevbet | Davul |
Ferman | Kanun |
Alem | Bayrak |
Tıraz | Kaftan |
Hilat | Halifenin hediyesi |
Menşur | Halifenin onayı |
Asa | Halifenin yolladığı değnek |
Devlet ve Saray Görevlileri
Görev | Açıklama |
---|---|
Melik | Hanedan üyesi vali |
Şıhne | Sıradan vali |
Amil | Vergi memuru |
Amid | Sivil yönetici |
Muhtesip | Çarşı-pazar görevlisi |
Ulak | Haberci |
Naip | Vekil |
Hacibü’l-Hüccab | Saray teşkilatında birimler arası ilişkileri düzenler |
Camedar | Padişahın giyiminden sorumlu |
Emir-i Candar | Padişahın saraydaki koruması |
Çeşnigar | Padişahın yemeğinden sorumlu |
İdişçibaşı | İçeceklerden sorumlu |
Alemdar | Bayrak ve sancaklardan sorumlu |
Abdar (Tasdar) | Padişahın abdest almasına yardım eder |
Kapucubaşı | Sarayın günlük işlerinden sorumlu |
Serhenk | Hükümdara yol açan kişi |
Emir-i Şikar | Av işiyle ilgilenir |
Kıssadar | Hükümdara dilekçe sunan kişi |
Devetdar | Hükümdarın yazı işlerinden sorumlu |
Emir-i Ahur | Binek hayvanların bakımından sorumlu |
Emir-i Hares | Saraya karşı suç işleyenleri bulup cezalandırır |
Divan Çeşitleri
Divan | Görevi |
---|---|
Divan-ı İstifa | Mali işlerden sorumlu. Başkanı “Müstevfi”dir. |
Divan-ı Arz | Askerî işlerden sorumlu. Başkanı “Emir-i Arz”dır. |
Divan-ı İşraf | Mali ve idari denetim yapar. Başkanı “Müşrif”tir. |
Divan-ı İnşa | İç ve dış yazışmalardan sorumlu. Başkanı “Tuğrai” veya “Münşi”dir. |
Divan-ı Berid | Haberleşme birimi. |
Divan-ı Mezalim | Hükümdar önderliğinde toplanır ve siyasi davalara bakılır. |
Niyabet-i Saltanat | Hükümdar merkezde olmadığı zamanlarda toplanır. Başkanı “Naip”tir. |